Jak wpływa na nas stres?
Stres jest często naszym nieświadomym wyborem. Tworzy się w głowie. Nie jest tym, co się dzieje wokół nas i co przeżywamy. Jest tym, jak odbieramy sytuację, w której się znajdujemy. Stres zależy od naszej interpretacji rzeczywistości. Jesteśmy zatem w poniekąd odpowiedzialni za negatywne skutki stresu.
Posłużmy się przykładem. Wojna u naszych sąsiadów jest wydarzeniem obiektywnym. To od tego, jakie nadamy jej znaczenie zależy, czy zaczniemy gromadzić zapasy, przygotowywać się do ucieczki, budować schrony. Czy może rzucimy się w wir działania pomocowego? Albo przejdziemy obok tego obojętnie, odsuwając myśl o zagrożeniu gdzieś na obrzeża naszej świadomości. W każdej z tych reakcji będzie towarzyszył nam inny poziom stresu.
Stres szkodzi zdrowiu
Mimo że stres powstaje w naszej psychice, nie pozostaje obojętny na nasze ciało. Badania naukowe potwierdzają, że jest on źródłem wielu chorób psychosomatycznych, które są przyczyną fizycznych dolegliwości, choć wywodzą się z cierpienia psychicznego. Nadmierne napięcie, życie w ciągłym stresie, nieustanny pośpiech – to wszystko wpływa na funkcjonowanie całego organizmu. Doprowadza do trwałych zmian na poziomie biochemii ciała i jest przyczyną wielu chorób somatycznych, które nie tylko psują komfort naszego codziennego funkcjonowania, ale mogą też być zagrożeniem dla życia. Stres bywa też zdradliwy. Nie zawsze potrafimy powiedzieć, kiedy zaczęliśmy cierpieć z powodu nagromadzonego stresu.
W rzeczywistości, im większy przeżywamy stres, tym mniej wrażliwi stajemy się na jego objawy. W psychologii mówi się o „efekcie podgrzewanej żaby”. Jeśli żabę wrzucimy do gorącej wody, uruchomi ona mechanizmy obronne. Umożliwią jej wydobycie się z trudnej sytuacji. Jeśli jednak tę samą żabę, wrzucimy do zimnej wody, którą będziemy stopniowo podgrzewać, żaba się ugotuje. I tak też jest z chronicznym stresem. W pewnym momencie adaptujemy się do trudnych warunków, aż przestajemy zauważać niewygodę i trudności. Budzimy się dopiero wtedy, kiedy ciało już nie wytrzymuje i nie można dłużej ignorować szkodliwych symptomów stresu.
Stres wyniszcza nasz organizm
Długotrwały stres sprzyja wystąpieniu wielu schorzeń, także przewlekłych. Bywa, że choroby, na które zapadamy w wyniku doświadczania długotrwałego stresu, są bardzo ciężkie. Nie możemy również zapominać, że zwykle atakowane są „najsłabsze” organy. Najczęściej jego ofiarą padają:
- układ nerwowy – tutaj zachodzi pierwotna, wstępna reakcja na sytuację stresową,
- układ krążenia – wzrost ciśnienia krwi,
- odpornościowy – choroby nowotworowe, częste infekcje bakteryjne, wirusowe czy grzybiczne,
- trawienny – wrzody, zgaga lub refluks,
- oddechowy – astma oskrzelowa,
- hormonalny – zaburzenia miesiączkowania u kobiet, kłopoty z płodnością.
Odpowiedz sobie na kilka pytań…
Każdy człowiek ma inną podatność na stres i jego negatywne skutki. Wpływają na to dotychczasowe doświadczenia życiowe, wychowanie, warunki środowiskowe, charakter i osobowość, tryb życia, wyznawana filozofia życia, aktywność fizyczna – na tym lista się bynajmniej nie kończy. Niezależnie jednak od tego, wydaje się, że obecnie wszyscy podlegamy dużo większym obciążeniom emocjonalnym, niż miało to miejsce jeszcze kilka lat temu. Warto więc czasem poświęcić chwilę czasu i przeprowadzić analizę odczuwanego poziomu stresu. Pomocny będzie zestaw zebranych poniżej pytań.
Czy jesteś pod stałą presją i często przeżywasz stresujące chwile? Czy Twoje ciało daje Ci sygnały, które ignorujesz? Czy doświadczasz napięcia w różnych częściach ciała, ale nie masz czasu na wizytę u lekarza lub fizjoterapeuty? Czy cierpisz z powodu chronicznego albo powtarzającego się, długotrwałego bólu głowy, ale nauczyłeś się z tym żyć?
Może warto od czasu do czasu się zatrzymać i zastanowić, jak to jest z tym stresem w życiu? Gdzie są jego źródła? W których sferach życia objawia się w największym stopniu? Jak poprawić jakość swojego życia? Jak wyeliminować negatywne skutki stresu? Nie są to łatwe pytania, sami zaś możemy nie udzielić sobie pełnej odpowiedzi. Może więc warto poszukać w tym celu pomocy u specjalisty zdrowia psychicznego, jak psycholog lub psychoterapeuta, który pomoże zrozumieć źródła przeżywanego cierpienia, a następnie pokaże, jak zmienić postrzeganie rzeczywistości.
Renata Puk-Pietruszyńska
psychoterapeuta