Pierwsza wizyta u psychologa
Pierwsza wizyta u psychologa może łączyć się z przeżywaniem trudnych emocji. Wynikają one nie tylko z kryzysu, który przeżywamy, lecz także z samej konieczności podjęcia decyzji. Pojawiają się obawy, że wizyta u psychologa zostanie uznana za przejaw słabości lub bezradności. To naturalne, że mamy wątpliwości. Korzystanie
z pomocy psychologicznej nadal jest w naszym kraju tematem tabu. Od zapisania się do psychologa może powstrzymywać nas wstyd lub lęk. Możemy się zastanawiać,
czy nasz problem jest na tyle poważny, by iść z nim do specjalisty. Aby poradzić sobie z tymi rozterkami, warto uświadomić sobie kilka faktów. Temat pierwszej wizyty
u psychologa z pewnością dobrze jest odczarować.
Strach bywa różny, ale najgorszy
jest strach przed wstydem.
Roman Bratny
Jak przebiega pierwsza wizyta u psychologa?
Kiedy dowiemy się, jak przebiega pierwsza wizyta u psychologa, łatwiej poradzimy sobie z własnym stresem. Dzięki temu wejdziemy w nową sytuację z większym spokojem. Świadomość, czego się spodziewać, jest nieoceniona. Szczególnie gdy zdobędziemy ją, zanim drzwi gabinetu psychologicznego zamkną się za nami pierwszy raz.
Pierwsza wizyta u psychologa przyjmuje postać konsultacji. Nie ma jeszcze charakteru terapeutycznego. Głównym jej celem jest rozpoznanie problemu i wskazanie kierunku dalszej pracy. Niejednokrotnie jest to początek poważnych zmian w życiu pacjenta. Te jednak wymagają regularności i zaangażowania. Ustalenie diagnozy może trwać od jednego do trzech spotkań.
Na drodze współpracy z psychologiem ustalimy strategię pracy nad rozwiązaniem problemu. Oczywiście, musi być ona dostosowana do naszych potrzeb i możliwości. Zalecenia mogą dotyczyć np.:
- rozpoczęcia psychoterapii,
- przystąpienia do konsultacji psychiatrycznej (w celu wdrożenia farmakoterapii lekami),
- przyjęcia formuły spotkań interwencyjnych.
W jaki sposób pomaga pierwsza wizyta u psychologa?
Nie oznacza to, że konsultacje psychologiczne nie są pomocne same w sobie. Wynika to m.in. z tego, że dobry psycholog dba o komfort i bezpieczeństwo pacjenta.
W psychologii obowiązują trzy zasady dobrego kontaktu:
- akceptacja,
- bezpieczeństwo,
- empatia.
Pierwsza zasada polega na otwartości na problemy pacjenta. Psycholog powstrzymuje się od osobistej oceny oraz osądów. Przyjmuje to, co pacjent ma mu do powiedzenia.
Zasada bezpieczeństwa wymaga, by wszystko, co powie pacjent, zostało między nim a psychologiem. Jego słowa nie mogą zostać wykorzystane przeciwko niemu.
Empatia oznacza zaś współodczuwanie niezależne od osobistych poglądów. Psycholog zobowiązuje się pomóc osobie w kryzysie. Powinien przyjąć wobec niej postawę neutralną. Zaangażowanie w relację osobistą z pacjentem lub jego bliskimi nie wchodzi w grę.
Zachowanie tych zasad to nie wszystko. Psycholog to przede wszystkim specjalista z rozległą wiedzą. Jego przygotowanie merytoryczne pozwala mu lepiej wykonywać jego pracę. Polega ona na pomaganiu innych w rozwiązywaniu trudności życiowych dzięki posiadanej wiedzy naukowej. Wykorzystując ją, tak kieruje rozmową,
by dowiedzieć się jak najwięcej. Już samo otwarcie się przed psychologiem może przynieść ulgę. Rolą psychologa jest uważne słuchanie, zaangażowanie w problemy
i zadawanie celnych pytań.
Bardzo ważne jest, by przed wybraniem psychologa, dokładnie sprawdzić jego wykształcenie i doświadczenie. Daje to pewien obraz jego umiejętności i pomaga
upewnić się, czy spotkania z nim nam pomogą.
O co pyta psycholog podczas pierwszej wizyty?
Przebieg pierwszej wizyty u psychologa zależy przede wszystkim od tego, z jakim problemem przyszliśmy. Nie bez znaczenia jest także nurt, w którym pracuje psycholog. Zasadniczo jednak wizyta przyjmuje formę wywiadu. Warto pamiętać, że my też możemy zadawać pytania specjaliście. Mamy prawo oczekiwać, że dostaniemy rzetelną odpowiedź, zgodną z aktualnym stanem wiedzy i doświadczeniem psychologa. Nasze pytania są równie ważne, jak te, na które sami będziemy odpowiadać.
W trakcie konsultacji psychologicznej specjalista będzie starał się uzyskać jak najwięcej informacji o naszych trudnościach. Będzie też starał się ustalić ich źródła. Początkowe pytania najczęściej koncentrują się na tym, co stało za decyzją o przekroczeniu progu gabinetu.
Możemy założyć, że opowiemy o swoich objawach, czasie trwania problemu oraz jego nasileniu. Okoliczności jego pojawienia się będą równie istotne. Warto przygotować się do tych pytań wcześniej.
W dalszej kolejności psycholog sprawdzi, w jaki sposób opisywany problem wpływa na naszą codzienność. Dotyczy to m.in. relacji z innymi ludźmi, życia zawodowego, zdrowia fizycznego itp. Mogą paść pytania na temat aktualnych sposobów radzenia sobie z problemem. Nie warto niczego ukrywać. Jeżeli uciekaliśmy w używki, stosowaliśmy leki albo wykazywaliśmy zachowania kompulsywne, to dobry moment, by o nich wspomnieć. To w tym momencie powinniśmy poinformować,
czy i z jakiej pomocy psychologicznej korzystaliśmy dotychczas.
W toku wywiadu padną też pytania o aktualną sytuację życiową. Tyczy się to przede wszystkim relacji z bliskimi, stanu cywilnego, życia zawodowego i warunków mieszkaniowych. Istotne będą też informacje na temat przebytych i aktualnych chorób oraz sposobów ich leczenia. Mogą paść też pytania na temat naszego dzieciństwa, rodziny, pochodzenia czy sposobów okazywania bliskości lub rozwiązywania konfliktów w domu. Jeżeli mamy za sobą doświadczenie przemocy bądź trudne przeżycia związane np. ze śmiercią lub chorobą ważnej dla nas osoby, dobrze o tym poinformować.
Jak widać, pytania zadawane przez psychologa w trakcie pierwszego spotkania mogą dotyczyć każdej sfery życia. Mają na celu postawienie hipotez diagnostycznych,
a dzięki temu pomóc we wskazaniu kierunków dalszej pomocy. Konsultacja kończy się zazwyczaj pytaniem o nasze cele. Czego
oczekujemy, przychodząc do psychologa? Może się okazać, że są one
nierealistyczne lub nieskonkretyzowane. W takim przypadku psycholog może pomóc je nam lepiej nazwać.